Αγαπητοί φίλοι της αστρονομίας, o Απρίλιος είναι συνδεδεμένος με την έναρξη της καλοκαιρίας, γεγονός που ευνοεί τις αστροπαρατηρήσεις. Μέσα από την περιγραφή που έχουμε ετοιμάσει, θα περιηγηθούμε στο νυχτερινό ουρανό του Απριλίου.
Αστερισμοί
Fun fact: Συνολικά υπάρχουν 88 διαφορετικοί αστερισμοί σε ολόκληρο τον ουράνιο θόλο (βόρειο και νότιο ουρανό).
Μεγάλη Άρκτος
Έχει το χαρακτηριστικό σχήμα «τηγανιού» και για τον μήνα Απρίλιο, βγαίνει στον βόρειο ουρανό με τη δύση του Ήλιου. Ακολουθώντας το γράφημα 1 παρατηρούμε ότι το μεσαίο αστέρι που βρίσκεται στο «χερούλι» του «τηγανιού» είναι δυο αστέρια πολύ κοντά το ένα στο άλλο. (Το Μιζάρ είναι το μεγάλο αστέρι και το Αλκόρ είναι το πιο μικρό αστέρι). Επεκτείνουμε τη φανταστική γραμμή που ενώνει τα δύο άστρα της βάσης του “τηγανιού” και σε απόσταση ίση με 5 φορές την απόσταση των δύο αυτών αστεριών βρίσκουμε τον Πολικό Αστέρα.
Fun fact: Στην αρχαιότητα χρησιμοποιούσαν αυτό το διαδικό σύστημα αστεριών (Μιζάρ και Αλκόρ) σαν μια εξέταση όρασης. Άνθρωποι με καλή όραση μπορούσαν να διακρίνουν και τα δύο αστέρια.
Ωρίωνας
Ο Απρίλιος είναι ο τελευταίος μήνας που μας δίνει την ευκαιρία να παρατηρήσουμε τον επιβλητικό αστερισμό του Ωρίωνα. Δεν θα έχουμε φυσικά τη δυνατότητα παρατήρησής του καθόλη τη διάρκεια της νύχτας, καθώς θα πέφτει στον ορίζοντα 3 ώρες μετά τη δύση του ήλιου. Θα τον αναγνωρίσουμε μόλις νυχτώσει στα νότιο-δυτικά. Ενώνοντας τα αστέρια του Ωρίωνα σχηματίζεται ανθρώπινη μορφή και γι’ αυτό και στην αρχαιότητα του έδωσαν το όνομα του μυθικού κυνηγού. Αναγνωρίζουμε τη χαρακτηριστική ζώνη του Ωρίωνα με τα τρία αστέρια. Ο λαμπρότερoς αστέρας του Ωρίωνα είναι ο Ρίγκελ (Rigel) και τον βρίσκουμε στον αστερισμό αφού έχει το χαρακτηριστικό μπλε χρώμα. Ο δεύτερος σε λαμπρότητα αστέρας του Ωρίωνα είναι ο Μπετελγκέζ (Betelgeuse) με το χαρακτηριστικό κοκκινωπό χρώμα.
Για όσους διαθέτουν αστρονομικό εξοπλισμό, πρόκληση αποτελεί το νεφέλωμα του Ωρίωνα (φαινόμενο μέγεθος* +4.0). Ακολουθώντας το γράφημα 2 και στοχεύοντας κάτω από τη ζώνη του Ωρίωνα, μπορείτε να εντοπίσετε το εντυπωσιακό νεφέλωμα ακόμη και με ένα σχετικά μικρό τηλεσκόπιο.
Fun fact: Το νεφέλωμα του Ωρίωνα Μ-42 είναι η πλησιέστερή μας περιοχή όπου γεννιούνται νέα άστρα
Ταύρος
Ο αστερισμός του Ταύρου, βρίσκεται λίγο πιο πάνω από τον Ωρίωνα. Το έντονο άστρο με πορτοκαλί χρώμα στον ίδιο αστερισμό ονομάζεται Αλντεμπαράν, που εικονικά αποτελεί το μάτι του μυθικού ταύρου. Ακολουθώντας το γράφημα εντοπίζουμε τις Πλειάδες (ένα σμήνος από νεογέννητα άστρα) στον αστερισμό του Ταύρου. Διά γυμνού οφθαλμού θα παρατηρήσετε 7 αστέρια που εμφανίζονται πολύ κοντά μεταξύ τους.
Για όσους διαθέτουν αστρονομικό εξοπλισμό, πρόκληση αποτελεί ο εντοπισμός των Πλειάδων, καθώς η παρατήρηση μέσα από ένα ζευγάρι κιάλια θα μας δώσει τη δυνατότητα να δούμε χιλιάδες αστέρια.
O Κομήτης 12P/Pons–Brooks
O 12P/Pons-Brooks θα είναι παρατηρήσιμος για όλο τον μήνα Απρίλιο ωστόσο για να μπορέσουμε να τον δούμε θα χρειαστούμε ένα ζευγάρι κιάλια και ένα καλό ουρανό (μακριά από τα φώτα της πόλης). Φαίνεται με τη δύση του ήλιου και θα τον εντοπίσουμε κάτω από τον Δία όπως δείχνει το γράφημα 1.
O Κομήτης 12P/Pons–Brooks έχει περίοδο 71 ετών, και θεωρείται κομήτης “τύπου Halley”, δηλαδή ανήκει στην κατηγορία των κομητών που έχουν περίοδο μεταξύ 20 και 200 ετών.
Πλανήτες
- Δίας: Με το που πέφτει η νύχτα θα τον εντοπίσουμε στα δυτικά να λάμπει έντονα (Γράφημα 2). Ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα ουράνια αντικείμενα σε φωτεινότητα.(φαινόμενο μέγεθος -2,1)
- Κρόνος: Aνατέλλει στις 05:00 το πρωί (στα μέσα του μήνα) και μπορούμε να τον εντοπίσουμε ανατολικά πριν την ανατολή του ήλιου. (φαινόμενο μέγεθος 1,2)
- Άρης: Aνατέλλει στις 05:00 το πρωί (στα μέσα του μήνα) και μπορούμε να τον εντοπίσουμε ανατολικά. (φαινόμενο μέγεθος 1,1). Στις 11.4.2024 Άρης και Κρόνος θα βρίσκονται πολύ κοντά, σε απόσταση μισής μοίρας.
- Αφροδίτη: Αθέατη
*Μάθετε περισσότερα για το φαινόμενο μέγεθος και πώς μας βοηθά στις αστροπαρατηρήσεις εδώ.
**Περισσότερες πληροφορίες για την 11η Παγκύπρια Ολυμπιάδα Αστρονομίας & Αστροφυσικής που διοργανώνει η Ένωση Φυσικών Κύπρου εδώ.