Αγαπητοί φίλοι της αστρονομίας, οι όμορφες αυγουστιάτικες νύχτες δεν προσφέρουν μόνο στιγμές χαλάρωσης, αλλά και μοναδικές ευκαιρίες για απολαυστικές άστρο-περιηγήσεις. Οι Περσείδες, η εντυπωσιακή σύνοδος Δία – Αφροδίτης, η αυγουστιάτικη πανσέληνος και η λαμπρή παρουσία των πλανητών, συνθέτουν ένα ουράνιο θέαμα που θα μας κρατήσει με το βλέμμα ψηλά όλο τον μήνα.
Περσείδες – Κορύφωση του φαινομένου στις 12/8/2025
Η βροχή διαττόντων αστέρων Περσείδες (ή βροχή πεφταστεριών) είναι ένα από τα πλέον φαντασμαγορικά αστρονομικά φαινόμενα που μπορούμε να απολαύσουμε κάθε χρόνο. Η παρατήρηση του φαινομένου είναι εξαιρετικά απλή και δε χρειάζεται κάποιος ιδιαίτερος εξοπλισμός. Η κορύφωση του φαινομένου παρατηρείται στις 12 του μηνός, ωστόσο οι Περσείδες είναι πρακτικά παρατηρήσιμες από τις 17 Ιουλίου έως τις 24 Αυγούστου. Οι καλύτερες ώρες για παρατήρηση του φαινομένου είναι από τις 1:00 π.μ μέχρι την αυγή, ειδικά τις νύχτες που δεν έχουμε Σελήνη.
Στην πραγματικότητα είναι σωματίδια σκόνης, κατάλοιπα από την τεράστια ουρά του κομήτη Swift-Tuttle, που δεν είναι μεγαλύτερα από ένα κόκκο άμμου. Τα σωματίδια αυτά, μπαίνοντας στην ατμόσφαιρα καίγονται λόγω τριβής και δίνουν αυτή την εκπληκτική λάμψη στον ουρανό. Κάθε καλοκαίρι -συγκεκριμένα στις 12 Αυγούστου- η τροχιά της Γης βρίσκεται στην πιο κοντινή απόσταση από τα απομεινάρια του κομήτη και έτσι προκαλείται αυτό το φαινόμενο.
Fun fact: Τα πεφταστέρια ή μετέωρα στην πραγματικότητα είναι σωματίδια σκόνης που μπαίνοντας στην ατμόσφαιρα καίγονται λόγω τριβής και δίνουν αυτή την εκπληκτική λάμψη στον ουρανό.
Για να δούμε τις Περσείδες επιλέγουμε ένα ξέφωτο, σε σκοτεινό μέρος, μακριά από τη φωτορύπανση των πόλεων. Έχουμε στραμμένο το βλέμμα μας συνεχώς προς τον ουρανό (μια αναπαυτική καρέκλα σχεδόν σε οριζόντια θέση ίσως να είναι απαραίτητη). Δεν ανάβουμε φώτα και δεν κοιτάμε το κινητό μας, απλά χαλαρώνουμε και υπομονετικά απολαμβάνουμε τον νυχτερινό ουρανό (χρειάζεται υπομονή και αρκετός χρόνος για να απολαύσουμε στην ολότητά του το φαινόμενο).
Φέτος, οι συνθήκες δεν θα είναι ιδανικές για τις Περσείδες, καθώς το φεγγάρι θα φωτίζει τον ουρανό τις νύχτες του μεγίστου. Παρ’ όλα αυτά, οι πιο φωτεινοί διάττοντες θα είναι ορατοί — και αξίζουν την προσπάθεια!
H σύνοδος Δία και Αφροδίτης – Ξημερώματα 12 Αυγούστου 2025
Τα ξημερώματα της 12ης Αυγούστου, ο ουρανός μας επιφυλάσσει ένα εντυπωσιακό θέαμα: τη συνάντηση του Δία και της Αφροδίτης! Το φαινόμενο ονομάζεται σύνοδος και συμβαίνει όταν δύο πλανήτες φαίνονται πολύ κοντά μεταξύ τους στον ουρανό, αν και στην πραγματικότητα απέχουν τεράστιες αποστάσεις. Η καλύτερη ώρα παρατήρησης είναι από τις 3:30 ως τις 5:00 το πρωί, λίγο πριν αρχίσει να χαράζει.
Για να εντοπίσουμε τους πλανήτες, ας κοιτάξουμε προς την ανατολή και ας επιλέξουμε ένα σημείο με καθαρό, ανοιχτό ορίζοντα, χωρίς δέντρα ή κτίρια που να εμποδίζουν τη θέα. Το φαινόμενο μπορούμε να το απολαύσουμε με γυμνό μάτι, όμως ένα ζευγάρι κιάλια θα αναδείξει ακόμη περισσότερο τη λαμπρότητά τους. Με ένα τηλεσκόπιο, θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε τον Δία και την Αφροδίτη μέσα στο ίδιο προσοφθάλμιο, μια σπάνια και εντυπωσιακή εικόνα!
Για την καλύτερη παρατήρηση της προσέγγισης, ας ξεκινήσουμε να παρακολουθούμε το φαινόμενο από τις 9 έως και τις 15 Αυγούστου, ώστε να απολαύσουμε ολόκληρη τη διαδικασία σύγκλισης των δύο λαμπρών πλανητών.
Αυγουστιάτικη Πανσέληνος – 9/8/2025
Πολλές εκδηλώσεις λαμβάνουν χώρα προς τιμή της αυγουστιάτικης πανσελήνου ενώ ένας από τους μύθους που επικρατεί είναι ότι η αυγουστιάτικη πανσέληνος είναι λαμπρότερη και μεγαλύτερη απ’ οποιαδήποτε άλλη πανσέληνο. Αυτό δεν ευσταθεί καθώς το μέγεθος της σελήνης μεταβάλλεται στον ουρανό, ανάλογα με τη θέση της, στην ελλειπτική τροχιά της γύρω από τη Γη.
Αστερισμοί
Σκορπιός και Τοξότης
Αν θέλουμε να παρατηρήσουμε τους επιβλητικούς αυτούς αστερισμούς δεν έχουμε πάρα να στρέψουμε το βλέμμα μας στα νοτιοδυτικά, μετά τη δύση του ήλιου. Ο Τοξότης έχει χαρακτηριστικό σχήμα τσαγιέρας με τη λαβή να βρίσκεται αριστερά και το στόμιο δεξιά. Στον αστερισμό του Σκορπιού εντοπίζουμε το ιδιαίτερα φωτεινό άστρο Αντάρης και το άστρο με το όνομα Shaula, που στα αραβικά σημαίνει «υψωμένη ουρά» και παριστά το κεντρί του σκορπιού. H παρατήρησή μας μπορεί να γίνει ακόμη πιο συναρπαστική μακριά από τα φώτα της πόλης, όπου μεταξύ των δυο αστερισμών θα εντοπίσουμε τη ζώνη του Γαλαξία μας.
Fun fact: Η ζώνη του Γαλαξία μας φαίνεται σαν ελαφριά νέφωση να διασχίζει τον ουρανό από τον Βορρά προς τον Νότο.
Φωτογραφία 4: Ο Γαλαξίας μας όπως καταγράφηκε από τη σιδερένια γέφυρα της Τρόζενας, Λεμεσός 16/7/2024. Φωτογραφία Γιώργος Γαβριήλ.
Οι Πλανήτες
Δίας: Από τα μέσα του μήνα, ανατέλλει στις 03:15 και μπορούμε να τον εντοπίσουμε κοντά στον αστερισμό των διδύμων με φαινόμενο μέγεθος -2.0*. (Γράφημα 1)
Αφροδίτη: Εξαιρετικά φωτεινή με φαινόμενο μέγεθος -4.3 θα είναι ορατή από τις 3:15 τα ξημερώματα έως την ανατολή του Ήλιου. Στις 22/06/2025 η Αφροδίτη θα βρεθεί σε απόσταση 5 μοιρών από το φεγγάρι χαρίζοντάς μας ένα υπέροχο σκηνικό στον ουρανό.
Άρης: Φαίνεται στη δύση του Ήλιου, πολύ χαμηλά στον ορίζοντα. Βρίσκεται στον αστερισμό της Παρθένου και μπορούμε να τον δούμε για πολύ λίγο μετά τη δύση του Ήλιου.
Κρόνος: Ανατέλλει στις 21:45 (στα μέσα του μήνα) και μπορούμε να τον εντοπίσουμε κοντά στον αστερισμό του Υδροχόου με φαινόμενο μέγεθος 0.75*. Στις 12 Αυγούστου η Σελήνη θα βρεθεί δίπλα από τον Κρόνο, χαρίζοντάς μας ένα υπέροχο σκηνικό στον ουρανό. (Γράφημα 1).
*Με τον όρο φαινόμενο μέγεθος (m, apparent magnitude) περιγράφουμε τη λαμπρότητα ενός αντικειμένου όπως την αντιλαμβανόμαστε από τη Γη. Μάθετε περισσότερα για το χαρακτηριστικό μέγεθος και πώς μας βοηθά στις αστροπαρατηρήσεις στο άρθρο εδώ.