Ο Μάϊος μας προσφέρει έναν ουρανό γεμάτο ανοιξιάτικη λάμψη, με εντυπωσιακούς αστερισμούς, λαμπρούς πλανήτες και ουράνια φαινόμενα που αξίζει να παρατηρήσουμε. Είναι η ιδανική εποχή για νυχτερινές παρατηρήσεις, είτε με γυμνό μάτι είτε με τηλεσκόπιο.
Οι Υδροχοείδες – Βροχή διαττόντων αστέρων – Κορύφωση του φαινομένου στις 5/5/2025
Η κορύφωση του φαινομένου παρατηρείται τα ξημερώματα της 5ης Μαΐου, ωστόσο οι Υδροχοείδες είναι πρακτικά παρατηρήσιμες από τις 19 Απριλίου έως τις 28 Μαΐου. Οι καλύτερες ώρες για παρατήρηση του φαινομένου είναι από τις 2:00 π.μ. μέχρι την αυγή, ειδικά τις νύχτες που δεν έχουμε Σελήνη. Το όνομά τους προέρχεται από τον αστερισμό του Υδροχόου (Aquarius), από όπου φαίνονται να ακτινοβολούν.
Πώς εξηγείται το φαινόμενο των Υδροχοειδών;
Καθώς η Γη κινείται στην τροχιά της γύρω από τον Ήλιο, περνά κάθε χρόνο μέσα από ένα νέφος σωματιδίων (σκόνη και πετρούλες) που έχει αφήσει πίσω του ο κομήτης του Χάλεϋ κατά τα περάσματά του από το Ηλιακό Σύστημα. Όταν αυτά τα σωματίδια εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης με μεγάλη ταχύτητα, αναφλέγονται λόγω της τριβής με τον αέρα και λάμπουν στιγμιαία, δημιουργώντας τα γνωστά μας «πεφταστέρια».
Fun fact: Για να δούμε τις Υδροχοείδες επιλέγουμε ένα ξέφωτο σε σκοτεινό μέρος, μακριά από τη φωτορύπανση των πόλεων. Επιλέγουμε νύχτες 4 προς 5 και 5 προς 6 Μαΐου, που είναι η περίοδος μέγιστης δραστηριότητας. Ξαπλώνουμε αναπαυτικά και αφήνουμε τα μάτια μας να προσαρμοστούν στο σκοτάδι για τουλάχιστον 20 λεπτά. Τα μετέωρα μπορεί να εμφανιστούν σε διάφορα σημεία του ουρανού, αλλά φαίνονται να “πηγάζουν” από τον αστερισμό του Υδροχόου.
Αστερισμοί
Από τη Μεγάλη Άρκτο στον Πολικό Αστέρα
Με οδηγό τη Μεγάλη Άρκτο μπορούμε να βρούμε αρκετά αστέρια καθώς και αστερισμούς. Έχει το χαρακτηριστικό σχήμα «τηγανιού» και για το μήνα Μάιο, βγαίνει στον βόρειο ουρανό με τη δύση του Ήλιου. Επεκτείνουμε τη φανταστική γραμμή που ενώνει τα δύο άστρα της βάσης του “τηγανιού” και βρίσκουμε τον Πολικό Αστέρα (Φωτογραφία 1). Ο Πολικός αστέρας είναι το μοναδικό αστέρι που βρίσκεται πάντα στην ίδια θέση στον ουράνιο θόλο, καθώς βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον άξονα περιστροφής της Γης. Χρησιμοποιώντας τον πολικό αστέρα μπορούμε να προσανατολιστούμε, αφού μας δείχνει τη διεύθυνση του βορρά
Fun fact: Πάνω από τον άξονα περιστροφής της Γης, μετά από 12 000 χρόνια, θα βρεθεί ο αστέρας Βέγας. Αυτό οφείλεται στο ότι η Γη κάνει συγχρόνως και μια γυροσκοπική κίνηση, δηλαδή μια κίνηση σαν τη σβούρα, που χρειάζεται 26 000 έτη για να συμπληρωθεί.
Από τη Μεγάλη Άρκτο στον Αρκτούρο και στον Στάχυ (Spica)
Προεκτείνοντας την καμπύλη που σχηματίζει η λαβή του τηγανιού (Αλκάιντ, Μιζάρ και Αλιόθ), όπως φαίνεται στο σχήμα, οδηγούμαστε στον Αρκτούρο (Σχήμα 1). Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως η ονομασία του άστρου στην ουσία σημαίνει «η ουρά της άρκτου». Συνεχίζοντας περαιτέρω την καμπύλη, θα συναντήσουμε ένα ακόμη λαμπρό αστέρι τον Στάχυ (Spica). Ο Αρκτούρος βρίσκεται στον αστερισμό του Βοώτη ενώ ο Στάχυς (Spica) στον αστερισμό της Παρθένου.
Fun fact: Ο Αρκτούρος έχει κοκκινωπό χρώμα ενώ ο Στάχυς μπλε. Τα διαφορετικά χρώματα στα αστέρια οφείλονται στη θερμοκρασία τους. Έτσι, τα κόκκινα αστέρια είναι πιο ψυχρά και συνήθως μεγάλης ηλικίας, ενώ τα μπλε αστέρια είναι πιο νέα και πιο θερμά.
Πλανήτες
Δίας: Mπορούμε να τον εντοπίσουμε κοντά στον αστερισμό του Ταύρου μετά τη δύση του Ήλιου. Εξαιρετικά φωτεινός με φαινόμενο μέγεθος -1.9 δύει στις 22:00 στα μέσα του μήνα.
Αφροδίτη: Εξαιρετικά φωτεινή με φαινόμενο μέγεθος -4.6 θα είναι ορατή από τις 3:30 τα ξημερώματα έως την ανατολή του Ήλιου. Στις 24/05/2025 η Αφροδίτη θα βρεθεί σε απόσταση 5 μοιρών από το φεγγάρι χαρίζοντάς μας ένα υπέροχο σκηνικό στον ουρανό.
Άρης: Θα τον ξεχωρίσουμε από το χαρακτηριστικό κοκκινωπό χρώμα, μετά τη δύση του Ήλιου, με φαινόμενο μέγεθος 1.5. Θα βρίσκεται στον αστερισμό του Καρκίνου (Cancer). Στις 3 Μαΐου 2025, ο Άρης θα βρεθεί μόλις 4 μοίρες μακριά από τη Σελήνη, δημιουργώντας ένα εντυπωσιακό ουράνιο θέαμα (Σχήμα 2).
Κρόνος: Aνατέλλει στις 03:20 (στα μέσα του μήνα) και μπορούμε να τον εντοπίσουμε κοντά στον αστερισμό του Υδροχόου με φαινόμενο μέγεθος 1.1*.
Ερμής: Αθέατος
Ουρανός: Αθέατος
Για προχωρημένους αστρο-παρατηρητές
Σ΄ αυτό το εδάφιο θα αναφερθούμε σε μερικούς δύσκολους στόχους όπου για να γίνει κατορθωτή η παρατήρησή τους απαιτείται ένα πολύ καλό τηλεσκόπιο (με διάμετρο τουλάχιστον 150mm) και ένας πολύ σκοτεινός ουρανός (μακριά από τα φώτα της πόλης).
Γαλαξίας Σομπρέρο – Φαινόμενο Μέγεθος 8.3
Ένας όμορφος επιμήκης σπειροειδής γαλαξίας με σκοτεινή γραμμή στο κέντρο. Μπορούμε να τον εντοπίσουμε στον αστερισμό της Παρθένου σχετικά κοντά στο αστέρι Στάχυς (Σχήμα 3)
Τριάδα του Λέοντα – Φαινόμενο Μέγεθος 9.3
Ένας από τους πιο μαγευτικούς ουράνιους στόχους που μπορούμε να δούμε μέσα από ένα προσοφθάλμιο. Αποτελείται από 3 σπειροειδείς γαλαξίες (M66 και M65 και τον NGC 3628). Μπορούμε να τον εντοπίσουμε στον αστερισμό του Λέοντα (Σχήμα 4)
Κάντε εγγραφή στο newsletter μας για να λαμβάνετε όλα τα τελευταία νέα και τις εκδηλώσεις μας www.hos.cy/newsletter